पालकांनी शिक्षकाप्रमाणे मुलांना गणित विषय शिकवावा - डॉ.मंगला नारळीकर

आंतरराष्ट्रीय गणित वर्षानिमित्त गणित या विषयाचे अध्ययन आणि गणिताचे आयुष्यातील महत्त्व या विषयावर प्रसाद मोकाशी यांनी डॉ.मंगला नारळीकर यांच्या घेतलेल्या मुलाखतीचे शब्दांकन.

सहभाग: डॉ.मंगला नारळीकर
मुलाखतकार: प्रसाद मोकाशी
प्रसारण दि.३ एप्रिल २०१२

प्रश्न- गणित विषयाच्या आकडेवारीची जी मौ‍खिक परंपरा आहे ती आजच्या आर्थिक व्यवहारात कशी पाळली जाते ?
उत्तर- आपण पूर्वी जे पाढे पाठ करत होतो. पावकी, निमकी याचा जर संदर्भ माहित असेल तर मौखिक परंपरा आपणास कशी उपयोगी पडते याची कल्पना येईल. आणि या गणिताच्या मौखिक परंपरेची आज काही प्रमाणात गरज आहे. गणित शिकताना दहापर्यत पाढे पाठ असावेतच पण पंधरापर्यंत पाठ असतील तर याचा फायदा होतो. माझ्या मते विद्यार्थ्यानी गणिताचे हे पाढे पाठ करावेतच. मराठी विषयाच्या जशा कविता पाठ करतो तशाच प्रकारे गणितातील पाढे पाठ करावेत. गणितामध्ये बेरीज, वजाबाकी, गुणाकार, भागाकार ह्या क्रिया करताना पाढे यावेच लागतात. त्याशिवाय ह्या क्रिया जमतच नाही. मोठ्या संख्येची वजाबाकी करण्यासाठी हातचा घ्यावाच लागतो. पाढे हे यासाठी यावेच लागतील.

प्रश्न- आपण परदेशातील विद्यापीठात देखील गणित हा विषय शिकवता. तेथील विद्यार्थी आणि आपले येथील विद्यार्थी यांच्या गणित विषय समजून घेण्याच्या क्षमतेत फरक जाणवतो का ?
उत्तर-आकलन क्षमतेत परदेशातील आणि आपल्या देशातील विद्यार्थ्यात फरक जाणवत नाही. पॅरीसमध्ये गणित शिकवत असताना इथली चौथी पर्यंतची मुलं आणि तिथल्या मुलात असणारी एकच क्षमता जाणवली. पालकांनी आपल्या पाल्याकडून मार्क किंवा गुण किती मिळाले हे विचारण्याऐवजी वर्गात शिकवलेला भाग किती समजला ह्यावर विचारणा करावी. नवीन गणितातील संकल्पना, क्रिया प्रक्रिया समजल्या आहेत का याविषयी काळजी घ्यावी. पालकांनी सुध्दा शिक्षकाप्रमाणे मुलांना गणित विषय शिकवावे. गणित म्हणून अभ्यास हा अभ्यास म्हणून न शिकता नवीन गंमत म्हणून शिकावा, मुलांच्या प्रामाणिक शंकेला उत्तर शिक्षकांनी द्यायला हवेत.

प्रश्न- सामान्य गणित आणि बीजगणित यातील फरक विद्यार्थ्याला कसा उपयोगी पडतो ?
उत्तर-दोन स्तरावर गणिताचे विभाजन करण्यात फायदा हा आहे की ज्यांना गणिताची फार आवड नाही, तसेच उच्च स्तरावर त्यांच्या व्यवसायात अधिक गणिताची गरज नाही. त्यांना सामान्य गणित शिकणे पुरेसं आहे. पण आवश्यक असणारं गणित त्यांना चांगलं समजलेलं असावं.

प्रश्न- गणित विषय शिकवण्याचा शिक्षकांना विशिष्ट प्रशिक्षणाची गरज आहे का ?
उत्तर-हो, कारण प्रत्येक क्रिया कशी करतो हे माहित असणं आवश्यक नाही. पण शिक्षक ही क्रिया कशी करायची, ती का करतो मुळात ही संकल्पना शिक्षकांना समजलं पाहिजे. आपल्याला समजलेलं ज्ञान शिक्षक दुसऱ्याला देतो तोच खरा शिक्षक ठरतो. यामुळे शिक्षकाचं प्रबोधन व्हायला पाहिजे असं वाटतं .

प्रश्न- विद्यार्थ्याना कशाप्रकारे गणिताची रुची लागू शकते ?
उत्तर- विद्यार्थ्यांना रुची लागण्यासाठी छोटी छोटी कोडी सांगायची ही क्रिया अशी का करतो ते उदाहरणासह सांगावी. ज्या क्रिया अवघड आहेत त्या गणिताची उदाहरणं सोडवण्यासाठी विद्यार्थ्यांवर पटापट कर असं सांगून मागे न लागता त्याच्या क्षमतेप्रमाणे त्याला गणित करु द्यावीत यासाठी समजणं महत्त्वाचं. वेळ जास्त लागला तरी चालेल सरावाची गणिताची उदाहरण शाळेतून विद्यार्थी शाळेत शिकत असताना सोडवतो.

प्रश्न- २०१२ हे वर्ष गणितवर्ष म्हणून जाहीर झालंय या निमित्ताने विद्यार्थ्यांसाठी काय काय करता येईल ?
उत्तर- गणिताच्या इतर शाखाची तोंडओळख करुन देणारी वेगवेगळी कोडी सांगता येतील, विचार करण्यासाठी प्रवृत्त करता येईल. केवळ गुणाकार, भागाकार उत्तम येणं म्हणजे गणित समजणं नव्हे. यानंतरचे गणित तार्किक विचारसरणीवर खूप अवलंबून आहे. गणित सोडवताना वेगवेगळ्या पायऱ्याचा कसा वापर केला जातो. विशिष्ट पायरीच का वापरली जाते हे समजणं खूप महत्त्वाचं आहे. समीकरण सोडवताना आकडेमोड करावी लागते. म्हणजे गणिताच्या पद्धती सोप्या पद्धतीने समजावून सांगू शकतो.